Laozi, Daodejing – tweede, herziene druk
In september 2018 is bij uitgeverij Synthese een uitgebreid herziene en verbeterde herdruk van mijn Daodejing-vertaling verschenen. Een eerdere versie was in 2010 uitgegeven bij uitgeverij Atlas.
Hij is hier te bekijken en te bestellen.
Achterflap van de nieuwe Synthese-uitgave:
De Daodejing (Tao Te Tjing) is het voornaamste klassieke boek van het taoïsme. Met zijn 81 korte hoofdstukken is het het kleinste grote werk van de wereldliteratuur. Traditioneel werd het toegeschreven aan Laozi (Lao-tse) die een oudere, vrolijkere tijdgenoot van Confucius zou zijn geweest; in werkelijkheid wijst alles op een geleidelijk ontstane anthologie. De Daodejing is een mengeling van mystiek, filosofie, pragmatisme, humor en poëzie uit het axiale tijdperk (800-200 v.Chr.), waarin de mensheid uit zijn primitieve mythische sluimer ontwaakte. Het intrigeert met o.a. de kosmische verbondenheid van alles, de Weg (Tao), waar alles uit voortkomt en die overal in zit, concepten als ‘wu wei’, niet-doen, en de hieraan gerelateerde kijk op de zachte krachten als zijnde de sterkste: het water, nederigheid, de minste-zijn, het vrouwelijke, yin. De toon is die van een laconieke, soms droogkomische oude wijze, zoals we die kennen van het zenboeddhisme, dat o.a. uit het taoïsme is voortgekomen. De vertaling van Bartho Kriek van dit wereldwijd geliefde Chinese werk maakt het bovendien mogelijk te genieten van de poëzie ervan.
Wat deze vertaling extra interessant maakt
Hij is gemaakt met behulp van het klassiek Chinees zoals dat op de Wengu-site staat. Het klassieke Chinnees is in de loop van de vele eeuwen waarin de Daodejing ontstond uiteraard sterk veranderd, en sinologen verdwalen er soms meer in dan ‘gewone’ vertalers.
Wat heb ik nu gedaan? Ik begon aan mijn Daodejing-tekst met de Wengu-site en een groot aantal Nederlandse, Engelse, Duitse, Franse en Portugese vertalingen. Gaandeweg ontdekte ik dat ik met mijn ervaring als vertaler kon vaststellen welke vertalingen beslist niet goed genoeg waren om als hulpmiddel in te zetten. Geleidelijk vielen zo steeds meer teksten af, waaronder gerenommeerde.
Dit concept, waarbij een vertaler zijn bronnen langzaam maar zeker schift, is ook voor andere taalgebieden toepasbaar. De enige vereisten zijn een vertaler met veel ervaring én met een passie voor de Daodejing.
Recensie 14-5-2010 NRC van de eerste druk uit 2010
NRC, 14-5-2010, Michiel Leezenberg, ‘Het laissez-faire van meester Lao’
‘(…) Kriek blijft dicht bij de originele tekst, en bij bestaande vertalingen. Daardoor is zijn eigen vertolking, waarin vooral de Penguin-vertaling van D.C. Lau doorklinkt, behalve elegant en poëtisch ook opmerkelijk nauwkeurig.
Een bezwaar is dat Kriek zich baseert op Wang Bi’s tekstbezorging, en niet op de oudere manuscripten van Mawangdui of Guodian. Je kunt deze keuze betreuren, maar hij valt goed te verdedigen: het is tenslotte in Wang Bi’s versie dat Laozi eeuwenlang is gelezen en invloed heeft uitgeoefend.
‘(…) Krieks weergave doet recht aan Laozi’s poëzie, en is terughoudend met eigen duidingen.’
De hele recensie staat hier